Rendut-compte de dus dias a Barcelona, lo 30 de seteme e lo 1 d’octobre

 

Dens l’encastre deu referèndum deu prumèr d’octobre qu’èran estats convidats dus grops de personas entà seguir las operacions de vòte. Prumèr un grop de parlamentaris, ancians ministres, eurodeputats de mantuns Estats. Un grop d’un trentenat de personas. Qu’avèva lo títol de « observators internacionaus » e qu’avèvan la carga de redigir un rapòrt a la fin de las operacions de vòte. Puish un centenat de personas mei, veingudas de diferents Estats d’Euròpa, qu’èran qualificats de « visitors internacionaus ». Lo ròtle qu’èra de testimoniar e sustot de perméter de cobrir lo mei gran nombre possible de burèus de vòte. Qu’ei en aqueth encastre qui’m trobèi dab bretons, còrses, quebequés, escocés…La condicion entà estar observator o visitor èra de s’engatjar a respectar la neutralitat en signar los engatjaments qui son establits au nivèu internacionau per aqueras missions.

Ni los observators, ni los vistors non podèvan estar ciutadans de l’Estat espanhòu. Precisem tanben que los qui m’an acompanhat, com jo, n’avem pas recebut nada ajuda, remuneracion o quauqua fòrma de pagament de còstas de las parts deu Govèrn de Catalonha o d’ua institucion ligada a l’organizacion deu referèndum.

Finalament las causas que començan a partir del referèndum. Çò mei complicat que demora de har. Solide lo president de la Generalitat, Carles Puigdemont, anonciava autanlèu lo ser deu vòte, que Catalonha avèva ganhat lo dret de’s cambiar en un Estat independent devath la fòrma d’ua Republica. Que digó tanben qu’anava transméter autanlèu l’endoman los resultats deu referèndum au Parlament de Catalonha. E qu’ei a partir d’aqueth moment que podem imaginar ua declaracion d’independéncia o lo començar d’un procèssus de negociacion dab Madrid.

Totun qu’a decidit de temporizar en aperar peu moment a ua mediacion internacionau. Qu’ei ua proposicion qui’u permet de’s plaçar de faiçon simbolica com lo president d’un Estat independent. Que vedem mau quin lo president du govèrn espanhòu e poderé acceptar aquera demanda pr’amor que seré reconéisher Puigdemont com un interlocutor valedèr e de medisha pagèra.

Lo poder centrau eth que s’encapboreish a denegar la validitat de la consultacion. Que parla de las irregularitats deu vòte e tanben de la soa illegalitat.

Per çò qu’ei de las condicions deu vòte que’ns trobam devant l’incendiari qui sembla arregretar los domaus deu huec. Non i avosse pas avut las intervencions violentas de la polícia lo 1^er d’octobre ni las intervencions contra los organizators deu vòte pendent un mes, las causas que’s serén podudas debanar normalament a cent per cent. Aquerò qu’ac avem podut constatar tota lo long de la jornada deu vòte.

Crear un ambient d’incertitud

 En permanéncia los organizators qu’èran miaçats de véder a arribar la polícia entà sasir lo materiau e donc que tirava a aqueth dia tota posssibilitat de serenitat. Que cau mentàver que dens cada burèu de vòte qu’avem sentit aquera tension mes tanben ua volontat de crear de la part deus responsables, totas las condicions de la normalitat. De mei la tecnica, causida per las autoritats espanhòus, qui consistè a sasir la màger part de las aplicacions de recensament deus vòtes per internet la velha e a ralentir las qui èran estadas metudas en plaça en urgéncia, que son dignas de país qui non supòrtan pas la libertat d’expression. Que l’Estat espanhòu agi causit metòdes d’Estats qui suu planeta e son considerats com totalitaris qu’a pres lo risc de plapar per longtemps lo son imatge.

Lo constat qu’èra simple en los burèus de vòte qui podom visitar. Prumèr, los qui organizavan la consultacion suu terrenh qu’èran sovent monde qui desempuish dus dias e duas nueits aucupavan los bastiments entà empachar la Guardia Civil o la Polícia de’us viéner sagerar.

Mobilizacion e organizacion ciutadanas

L’angoish permanent de l’arribada de las fòrças de l’ordi qu’obligava los ciutadans a viéner per centenas devant los burèus de vòte entà blocar las entradas. Ua òra abans lo començament de las operacions de vòte, que podom constatar que devant mantuns burèus qu’èran dejà amassats centenats de ciutadans, vienguts en proteccion e vienguts entà securizar l’arribada de las urnas e deus bulletins. Non son pas las condicions mei bonas entà tribalhar en tota serenitat. A maugrat tot aquò qu’avem trobat monde determinats e coratjós. Que dispausavan de la lista deus electors e qu’averén devut poder dispausar d’ua coneccion internet de qualitat entà har votar lo monde rapidament. En l’abséncia d’aquò lo vòte que tardè a començar en mantuns burèus. En d’autes, atacats abans l’òra de l’obèrtura, lo vòte qu’estó impossible.

Qu’èm estats testimònis de l’impossibilitat de votar en un burèu de vòte pendent duas òras, mentre que los electors e formavan ua coda de 150 a 200 mètres devant la pòrta. En aqueth cas la prumèra de las armas democraticas èra la paciéncia dab segur ua grana determinacion. Qu’ei lo messatge qui ns’estó formulat per nombrós electors. « Volem votar ! arren de mei » çò disèvan.

Lo prumèr burèu en loquau e podom entrar qu’estó l’objècte d’ua alèrta. La polícia que viengó temptar d’entrar mes que renoncièn quan vedón la hora devant la pòrta. Que podom véder quin los electors presents organizavan la defensa, en s’amassar de tira devant totas las entradas possiblas o en las tapar dab objèctes qui podèvan ralentir la progression de las fòrças de l’ordi. E que i avèva monde de tot escantilh : joens, mensh joens, hemnas e òmis, mentre que los ainats èran installats en un endret mei protegit.

Lo grop de personas invitadas a seguir lo vòte n’estó pas dirèctament pertocat per la violéncia. Que passèm totun per un burèu deu centre de Barcelona qui èra estat vueitat dab ua violéncia qui èra de non pas créder, autanlèu 8 h deu matin. Quan arribèm lo monde qu’èran enqüèra espaurugats e tumats per çò qui avèvan viscut. Los imatges qui ns’amuishèn non deishavan pas nat dobte sus la determinacion deus policièrs a emplegar tots los mejans possibles tà préner las urnas e los bulletins. Aqueth episòdi filmat qu’a dat lo torn deus hialats sociaus e de las televisions.

Hòrt lèu dens la jornada que comencèn de ns’arribar los testimoniatges, en imatges, de las violéncias en tau o tau localitat. La preséncia policièra qu’èra segur de bon constatar a Barcelona tanben dab detzenats de veïcules qui n’anavan per las aviengudas.

Estrambòrd e paciéncia

L’arcuelh hèit aus observators exteriors qui èram qu’èra esmavent. Lo monde que’ns demandavan de on vienèvam, que ns’arremerciavan, que picavan de las mans quan entravan en los burèus de vòte. Qu’èram libres d’entrar, de pausar questions, de fotografiar e de visitar. Mei d’un còp qu’entenoi a díser qu’èran contents de véder que, enfin, monde deu dehòra arribavan entà constatar l’actitud de l’Estat espanhòu. Que devi ajustar que lo hèit d’estar occitan e de poder comunicar en lenga nosta, en catalan o en castelhan, permetèva d’anar enqüèra mei viste en la presa de contacte. Occitan, la màger part deu monde que saben çò qu’ei e çò que representa.

Que constatèm lèu que lo mau foncionar d’internet, la reduccion deu debit, obligava los organizators de las taulas de vòte a tribalhar dab metòdes classics : dab papèr.

L’ambient deus burèus de vòte èra tanben l’estrambòrd. Quitament se calèva esperar duas òras entà votar, la determinacion èra de poder votar. Cada sortida de personas vielhas qu’èra per exemple saludada per lo monde amassats qui picavan de mans.

Solide tot aquò, l’accion de la polícia, l’obligacion de protegir las urnas, l’abséncia de las condicions tecnicas previstas, que pòt aver creat en quauques burèus uas irregularitats. Qu’ei ua evidéncia. Mes e devem har portar la fauta aus organizators se tot no’s podó pas passar en las règlas ? Qu’èra pro estranh de sentir aqueth ambient d’angoish, d’inquietud en un país democratic quan, en moment com aqueste las causas deverén anar de lis. Lo vòte que seré podut estar hòrt mei simple i avosse avut un sostien, o au mensh ua cèrta neutralitat de las parts deu govèrn de Madrid. Mes, e aquò tanben qu’ac avem constatat, las mesuras presas per las autoritats espanhòus, mei las declaracions deus opausants, qu’an avut per consequéncia de har créisher la conviccion au demiei deus ciutadans, que l’independéncia èra adara la via necessària. Mei d’un nos ac digó atau. E per çò qu’ei de la diversitat de las personas qui votavan que podom constatar tanben que, quau qui estosse lo mitan sociau e l’origina, l’independentisme qu’ei l’ahar de tots. Un exemple, dilhèu anecdotic, mes a la pòrta d’un burèu la persona qui organizava la coda que’m demandè d’on vienèvi. Que’u responoi en li har la medisha question. Qu’èra deu Benin e que m’expliquè que’s trobava plan en Catalonha, que’n presava la cultura e que’s sentiva respectat ; donc ua Catalonha independanta que l’agradava.

Protegir las urnas

 Que senhali entà estar precís que la nosta vienguda n’èra pas anonciada. Que disi tanben que la vision qui dau d’aqueth dia de referèndum qu’ei barcelonina. Lo noste grop qu’èra estat designat entà demorar dens l’aglomeracion. L’ambient que semblava diferent en dehòra e segón los testimoniatges qui recuelhom, qu’èra ua determinacion enqüèra mei hòrta.

Pertocant la question de las polícias ( que cau parlar au plurau) vertat ei que Els Mossos ( la polícia catalana) non semblavan pas implicats vertadèrament. Digam qu’èran en servici minimum. Dejà qu’èra sensible la velha quan, la nueit abans lo vòte, anèi visitar escòlas on dromivan monde entà preservar lo lor burèu de votar. Los men interlocutors que’m digón que la polícia catalana indicava a las personas las disposicions oficiaus e explicava que çò que hasèvan èra illegau. Mes las causas n’anavan pas mei luenh. De tota faiçon qu’averén podut har equipas de dus policièrs entà convéncer cent o dus cents personas de sortir d’un bastiment ?

La

La difusion deus imatges de violéncias qu’a creat reaccions qui, çò sembla, an hèit préner consciéncia aus responsables deu govèrn espanhòu que las operacions se devèvan arrestar abans la fin deu vòte. Totun, los ciutadans mobilizats qu’èran prudents e la rumor corrèva que las operacions d’intervencion s’anavan multiplicar de cap a 20h entà sasir las urnas emplenadas per ua jornada de vòte. Atau, a l’Escòla del Treball on èran installadas un quinzenat de taulas de vòte, que s’amassèn centenats e puish milierats de personas entà protegir lo bastiment. Ua intervencion de la polícia que seré donc estada catastrofica en aqueras condicions e de tota faiçon impossibla shens mantuns centenats de policièrs.

Se n’èi pas podut constatar personaument la mobilizacion deus agricultors dab los tractors en mantuas comunas, que se n’i parlava. Qu’entenom evocat tau o tau vilatge protegit per tractors de l’arribada de la Guardia Civil.

Tanben, l’intervencion deus pompièrs (equipats com per ua intervencion), qui en quauques burèus s’interpausèn entà empachar ua carga de las fòrça de l’ordi, qu’estó presada peu monde. E quan viengón votar a l’Escola del Treball qu’estón saludats peus centenats de personas presentas : eslogans e aplaudiments.

Que i averé d’autes elements e eveniments mensh importants a mentàver e qui an permetut d’alimentar la nosta informacion sus la situacion. Barcelona non semblava pas en estat de sièti e los toristas caminavan per las arruas com un dimenge classic.

Senhalem ua manifestacion deus opausants au referèndum au pè deu monument a Cristòfol Colom ; mei o mensh duas cents personas dab bandèras espanhòlas qui cridavan « Espanha unida » o « Qu’èm orgulhós d’estar espanhòus » o enfin « Puigdemont en preson ! ».

Acabem dab la fin de la jornada sus la plaça de Catalonha on milierats de personas esperavan lo resultat deu vòte en espiar ua tela giganta on podèvan seguir lo programa de TV3, la television catalana. Los joens i èran hòrt majoritaris e los eslogans en favor de l’indpendéncia que ritmèn la serada.